Կեցցէ Ազատագրւած Հայրենիքը
Վերջին հոգեւարքի օրերուն յուսահատական ճիգեր էին թափում «Կօմունիստ» կոչւած թափթփուկները բանտերն ու բազմատեսակ չեկաները լցնելով մեր լաւագոյն ընկերներին - «հակայեղափոխական» կոչւածներին:
Ամբողջ Երեւանի հայ մտաւորականութիւնը բանտի ու մութ նկուղների բաժին դարձաւ: Հիմնարկութիւնները դադարեցին գործելուց, - որոնք առանց այն էլ չէին գործում. ամբողջ պաշտօնէութիւնը ենթարկւած էր բանտարկելութեան:
Սակայն արթուն մնաց հայ աշխատաւորութիւնը, արթուն մնաց նրա ուրախութիւններին ու տխուր օրերին միշտ անբաժան ընկեր Հ. Յ. Դաշնակցութիւնը:
Եւ հայ տոկուն գործիչների շաբաթներ շարունակ վարած ժրաջան ու գաղտուկ գործունէութիւնը ամսիս 18-ի առաւօտեան պսակւեց մի անորակելի ու հերոսական ազատագրական պայքարով եւ Երեւան քաղաքը վաղ առաւօտւանից շրջապտտւեց ապստամբ աշխատաւոր գիւղացիութեամբ՝ ձիաւոր եւ հետեւակ՝ որոնք կատաղի գրոհով բոլոր կողմերից, գրաւեցին քաղաքը: Քաղաքի նախկին կառավարիչները մի քանի կէտերից սկսեցին յուսահատական պաշտպանութիւն ցոյց տալ. զինական բոլոր ձեւի նիւթերը հրապարակի վրա էին եւ գործադրութեան մէջ, գործում էր ե՛ւ թնդանօթը, ե՛ւ գնդացիրը, ե՛ւ հետեւակը, եւ ձիաւորը: Բայց եւ այնպէս հայրենիքի ազատագրման սիրոյ առաջ եւ այդ վեհագոյն սիրոյ պայքարի առաջ խորտակւեց յուսահատական ուժեղ դիմադրութիւնն անգամ:
Չեկան եւ կենտրօնական բանտը լցւած հայ մտաւորականներն արդէն առաւօտեան ժամը 7-8-ը ազատ էին եւ ժողովրդի մեծ թափորի, խանդավառ ցոյցերի տակ, հայկական դրօշակներով, գլխաւոր փողոցներով շարժւեցին առաջ: Ընդունելութիւնը չափազանց հարազատ էր, սրտաբուղխ ու թեւերը բաց. ամեն պատշգամբից ու պատուհանից ցնծութեամբ ու խանդավառ բացականչութեամբ հանդիպեցին աշխատաւոր յեղափոխականներին:
Հսկայական թափորը քանի գնաց ստւարացաւ: Երեւանի բովանդակ ժողովուրդն արդէն փողոցումն էր, բոլորի դէմքին ուրախութեան ժպիտ-հարազատներն իրար էին գտել:
Համբոյրներ, գրկախառնութիւններ, անմիջապէս քաղաքում վերականգնւեց կարգն ու խաղաղութիւնը եւ մի քանի ժամից յետոյ քաղաքը մտաւ իր նորմալ հունի տակ:
Երկիրն ազատւեց սոսկալի մղձաւանջից. բոլորն ազատ շշունջ քաշեցին – կին թէ տղամարդ, փոքր թէ մեծ, ծերունի թէ երիտասարդ:
Ազատագրւած է հայ աշխատաւորութեան Հայրենիքը:
Կեցցէ Հայի Հայրենիքը:
«Ազատ Հայաստան»
Օրգան Հայաստանի Հանրապետական Կառավարութեան
Կիրակի, 20 Փետրւարի 1921 թ.
Թիւ 2