14 December, 2023

Մէկը Խոնարհ Նուիրեալներից. Ղազար Մակունց

Նա այն հերոսներին էր պատկանում, որ առանց սակարկութեան, անվարան մտաւ Հայոց մեծագոյն կազմակերպութեան՝ Հ. Յ. Դաշնակցութեան շարքերը, սրբացած նւիրումով ծունկի եկաւ նրա ազատութեան խորանի առջեւ, համբուրեց նրա բովանդակ էութիւնը պատկերող «Մահ կամ Ազատութիւն» վեհափառ դրօշը եւ ապա իր կեանքի բովանդակ թափով, կորովով եւ վճռականութեամբ դարձաւ նրա՝ Դաշնակցութեան հաւատարիմ, անընկրկող զինւորը:

Իր երկարատեւ ու բազմատեսակ աշխատութիւնների ընթցաքում, երբէք չսակարկեց: Անտրտունջ, վճռական որոշումով գնաց՝ ուր ուղարկեց նրան իր պաշտելի կուսակցութիւնը. մարմինների կամ պատասխանատու գործիչների հրահանգները, յանձնարարութիւնները նրա համար սբրազան, անբեկանելի պատգամներ էին, որոնք պէտք էր գործադրել անվարան, առանց յապաղումի: Իր յեղափոխական կեանքի գերագոյն հաճոյքն էլ այս էր արդէն:

Իր սերունդի նման իր կեանքը անցաւ թափառումների մէջ, երբեմն Պարսկաստան սահմանադրական շարժումների մէջ, երբեմն Ուրմի-Սալմաստ, ապա այնտեղից դէպի Վան, յետոյ Էրզրում եւ ապա Տրապիզոն. ամէն տեղ կազմակերպութեան հրահանգով լծւած յեղափոխական, կուսակցական աշխատանքի: Ապա իբրեւ արձակազէն ու վրիժառու խմբակի անդամ Տրապիզոնի անտառներին ապաւինած Ապրիլեան Եղեռնի զարհուրելի օրերին:

Հայոց պատմութեան ծանր օրերին հակառակ իր սերունդի ոմանց յուսահատութեան ու դասալքումի, սիրելի Մակունցը երբէք չկորցրեց իր հաւատքը հայ ժողովրդի ապագայի մասին, միշտ պատրաստ ու պատրաստակամ իրեն յանձնւած դժւարին աշխատանքները աչալրջութեամբ վարելու եւ կատարումի հասցնելու: Իր հաւատքը, մանաւանդ այդ հաւատի վրայ խարսխւած պաշտամունքն Դաշնակցութեան դէմ երբէք չթուլացաւ, ընդհակառակը, որքան յաճախադէպ դարձան հայ կեանքի աղէտները, նոյնքան խստացաւ եւ անյաղթահարելի դարձաւ նրա համոզումը Հ. Յ. Դաշնակցութեան եւ նրան ծնող հայ ժողովրդի ապագայ յաղթանակի մասին:

Իր ստացած կրթութիւնը շատ համեստ էր, հազիւ աւարտել էր իրենց տեղի տարրական դպրոցը: Սակայն Դաշնակցութեան յարկի տակ գործելով, ապա ինքնաշխատութեամբ զարգացրել էր իր գիտելիքների պաշարը եւ իբրեւ մարտիկ ու ահաբեկիչ իրեն յանձնւած պատասխանատու աշխատանքները կատարելիս՝ լուրջ կուսակցականի, քաղաքական ազգային լուրջ, ծանրակշիռ հարցերը առարկայօրէն ըմբռնելու կարողութիւն էր ցուցաբերում եւ այդու ներքնապէս ամրապնդւում էր, անպարտելի էր դառնում իր աշխատանքները վարելիս:

Իր լուրջ, շիտակ, առաքինի եւ մատչելի բնութագրով խորապէս սիրւած էր իր հետ գործակցող յեղափոխական բոլոր ընկերների կողմից անխտիր վերին աստիճանի ուշադրի էր, կարեկցող իր զինակից ընկերների նկատմամբ, մանաւանդ կարիքի դէպքում անհրաժեշտ աջակցութիւնը ցուցադրելու:

Թող հողը թեթեւ լինի վրադ սիրելի Մակունց:

Եր. Հայրապետեան
«Ալիք», Թեհրան
Շաբաթ, 30 Դեկտեմբեր, 1967
ԼԷ. Տարի, Թիւ 290 (8820)