21 January, 2022

Վաստակաւոր Գործիչը՝ Յարութիւն Ստեփանեան

Ձախին՝ Յարութիւն Ստեփանեան եւ Սամսոն (Ստեփան Թադէոսեան) 
Նկարուած Թաւրիզ

Նկարը՝ ՀՅԴ Պատմութեան Թանգարան-Հիմնադրամին

Տերևաթափը շարունակւում է մեր երէց սերնդի շարքերում...

Յաջորդաբար մ եզնից յաւէտ բաժանւում են իրենց զոհաբերութեան ոգով, կուռ հաւատքով և ազգային վեհ ձգտումներով հայ հանրային կեանքը շքեղազարդող վաստակաւոր գործիչները:

Գաղափարական այդ դէմքերի շարքին էր պատկանում նաև ազգային-յեղափոխական բազմարդիւն գործիչ, Հ. Յ. Դաշնակցութեան վաստակաւորներից և թերթիս հիմնադիրներից վեթերան ընկեր դոքտ. Յարութիւն Ստեփանեանը, որն իր մահկանացուն կնքեց Չորեքշաբթի, ամսոյս 21-ին, երկարատև հիւանդութիւնից յետոյ, 83 ամեայ պատկառելի տարիքում, խորը սուգի մատնելով բովանդակ իրանահայութեան, իր գաղափարկից ընկերներին ու համակիրներին

Բժիշկ Ընկեր
Յարութիւն Ստեփանեան

Երէկւայ մեր հերթական թիւը մամուլի տակ էր, երբ տեղեկացանք անզուգական դոքտորի սգալի մահւան մասին: Սակայն, մինչեւ երեկոյ, երբ լոյս տեսաւ հինգշաբթի օրւայ մեր թիւը, հանգուցեալ ընկերոջ սգալի մահւան մասին արդէն տեղեակ էին իր բոլոր գաղափարակիցները եւ թեհրանահայութեան մի ստւար մասը:

«Մեր դոքտորը»,– ինչպէս կոչում էին նրան մի քանի տասնամեակներից ի վեր՝ իր գաղափարակիցները, հասարակական շրջանակները եւ ժողովրդական զանգւածները,– իր բազմամեայ եւ արդիւնաշատ գործունէութեամբ հանդիսանում էր իրանահայութեան ազգային կեանքի նահապետը:

Նա վայելում էր մեծ ժողովրդականութիւն եւ սիրւած ու յարգւած դէմք էր ո՛չ միայն հայ համայնքի բոլոր խաւերի, այլ եւ պարսիկ հայրենակիցների եւ պետական բարձր շրջանակների կողմից:

Դոքտ. Յ. Ստեփանեանի ցաւալի մահով իրանահայութիւնը կորցնում է բազմարդիւն մի գործչի, իսկ Հ. Յ. Դաշնակցութիւնը՝ Իրանի շրջանի անդրանիկ սերնդի կարկառուն դէմքերից մէկին:

Հանգուցեալ ընկ. դոքտ. Յ. Ստեփանեանը ծնւել է Ռոդոսթոյում (Թիւրքիա), 1870 թւին: Տարրական եւ միջնակարգ կրթութիւնն ստեացել էր իր ծննդավայրում ու Պոլսում, ապա մեկնել էր Հիւս. Միացեալ Նահանգներ եւ ուսանել Ֆիլադելֆիայի ատամբանուժական համալսարանում:

Եիրտասարդ տարիքից խանդավառւելով ազգային գաղափարական շարժումներով, մտնում է Դաշնակցութեան շարքերը: 1902 թ. անցնում է Պարսկաստան եւ նւիրւում ազգային ու յեղափոխական գործունէութեան:

Սկզբնական շրջանում գործում է Թաւրիզում, ստանձնելով պատասխանատու պարտականութիւններ թէ՛ կուսակցական եւ թէ հանրային կեանքում: Թաւրիզում լինելով Իրանի թագաժառանգի անձնական բժիշկը, 1907-ին, նրա հրաւէրով, հաստատւում է Թեհրան:

Այդտեղ իր շուրջ համախմբում է երիտասարդ ոյժերին, նրանց տոգորում ազգային ու գաղափարական ոգով եւ մղում հանրային ու կուսակցական աշխատանքի: Թեհրանում եւս իր մասնակցութիւնն է բերում ազգային-հասարակական ամէն աշխատանքի, անդամակցում է Համայնական Խորհրդին, Ազգային Դպրոցի Հոգաբարձութեան ու կուսակցական բարձրագոյն մարմիններին եւ իր կորովի գործունէութեան շնորհիւ արժանանում ժողովրդական զանգւածների ջերմ համակրանքին:
«Ալիք», Թեհրան. Կիրակի, 25 Յունւար 1953
ԻԳ. Տարի, Թիւ 18 (4497). Ա. Էջ

Լինելով Դաշնակցութեան ղեկավար դէմքերից մէկը, յատկապէս բեղուն գործունէութիւն է յայտ բերում Պարսկաստանի Սահմանադրական շարժման տարիներին:

Իր մասնակցութիւնն է բերում նաեւ առաջին համաշխարհային պատերազմի ընթացքին ի նպաստ Հայ Դատի Իրանում կազմակերպւած բոլոր ձեռնարկներին, ինչպէս եւ Ատրպատականի 1918 թ. գաղթականութեան օգնութեան գործին:

Դժւար է մատնանշել Իրանահայ կեանքում ազգային-հասարակական եւ կուսակցական գործունէութեան որեւէ մարզ, որին իր մասնակցութիւնը բերած չլինի մեր դոքտորը վերջին յիսնամեակի ընթացքին, մինչեւ խորը ծերութիւն:

Սիրելի դոքտորի մահով իրանահայութիւնը կրցնում է իր վաստակաւոր եւ գաղափարական գործիչներից մէկին, որի տեղը երկար ժամանակ պիտի բաց մնայ մեր հանրային կեանքում:

Յարգա՜նք նրա անմոռաց յիշատակին:

«Ալիք», Թեհրան
Ուրբաթ, 23 Յունւար 1953
ԻԳ. Տարի, Թիւ 17 (4496)