Լիպարիտ Նազարեանց

Տերեւաթափ է:

Աշնան հողմը կը մերկացնէ իր կանաչ գեղեցկութենէն հաստարմատ կաղնին, որուն տերեւները մէկիկ մէկիկ կը թափթփին:

Տերեւաթափ է մեր կեանքի մէջ ևս:

Մէկիկ մէկիկ կ'իյնան կանաչ գեղեցկութիւններն ու հարստութիւնները մեր հանրային կեանքին: Համօ, Նիկոլ և այժմ Լիպարիտը:

Սեպտ. 24-ին Գահիրէի մէջ աչքերը փակած է ընդմիշտ ընկ. Լիպարիտ Նազարեանցը:

Հին դաշնակցական մը, հաւատաւոր ու անյողդողդ, հայրենասէր ու գաղափարապաշտ:

Լոռեցի էր, Հայաստանի հարազատ զաւակ, բարեկեցիկ ընտանիքէ: Ուսած ռուսական, ապա գերմանական վարժարաններու մէջ, տիրացած էր հայերէնի, ինչպէս նաև օտար լեզուներու, առանձնապէս ռուսերէնի ու գերմաներէնի:

Կանուխ հասակէն նետուած հանրային ասպարէզի փոթորկայոյզ ջուրերուն մէջ՝ գտած էր իր տեղը Հ. Յ. Դաշնակցութեան մէջ, որուն միջոցով աւելի քան կէս դար ի սպաս դրաւ իր կարողութիւնները իր սիրած ժողովուրդին: Ունէր անսահման պաշտամունք մեր հայրենիքին և խոր հիացում հայ ժողովուրդի ստեղծագործական բարձր կարողութիւններուն հանդէպ:

Պարթեւահասակ, գեղեցկադէմ, շէկի վրայ, կարծես ծնած էր արուեստագէտ դառնալու: Եւ կեանքին մինչև վերջն ալ մնաց իբրև այդպիսին, հոգիով արուեստագէտ, նուրբ ու բարեկիրթ, եւրոպացի իրական մտաւորականի դրոշմը ճակտին:

Լիպարիտ ունեցած է արկածներով լի, անհանգիստ, մասամբ թափառաշրջիկի կեանք մը, ինչպէս է չափով մը ամէն հայու կեանքը. այլ ունեցած է բեղուն, արդիւնաշատ և աչքառու գործունէութիւն՝ գրական, հասարակական, քաղաքական և ընկերային մարզերու մէջ:

Կովկաս, Մոսկուա, Եւրոպա, Պոլիս, Պալքաններ ու Եգիպտոս, քիչ մը ամէն տեղ մասնակից եղած է հայութիւնը խռովող շարժումներու և իր մտքի ու գրչի վաստակը ի սպաս դրած:

Երկար տարիներ աշխատակցած է հայ մամուլի առաջաւոր օրկաններուն Թիֆլիս-Պաքուէն մինչեւ Պոլիս («Ազատամարտ»ի մէջ ժամանակին փնտռուած են ու յափշտակութեամբ կարդացուած Լեռնեան ստորագրութեամբ իր թղթակցութիւնները) և Փարիզէն մինչև Պոսթըն («Հայրենիք» օրաթերթ ու ամսագիր) ու Գահիրէ («Յուսաբեր»):

Աշխատակցած է օտար մամուլին ևս յատկապէս ռուսական մեծ օրկաններու իբրև մասնաւոր թղթակից: Պերլինի մէջ գործօն մասնակցութիւն բերած է հայանպաստ ձեռնարկներու թէ՛ համաշխարհային առաջին պատերազմի նախընթօրին և թէ՛ ընթացքին, յետոյ դէպքերու բերումումով՝ Կովկաս, Ռուսաստան, Մոսկուա (պոլշեւիկեան շրջանին), ապա Եւրոպա ու հուսկ ուրեմն Գահիրէ, ուր կը հանգչի այժմ իր յոգնատանջ մարմինը, լեարդի քաղցկեղէ սպառած ու մահացած:

Լիպարիտ Նազարեանց վերին աստիճանի բարեխիղճ ու բծախնդիր գրող մըն էր:

Միտքերը կուռ, ոճը յստակ, ինքնիրեն խստապահանջ:

Այս պատճառով ալ դժուարաւ ու երկունքով կ'արտադրէր:

Գրիչը զերծ աւելորդաբանութիւններէ, դիւրասահ էր ու մատչելի ընթերցողին. արուեստագէտի շունչով օծուն, աւելի շատ գրագէտի խմոր ունէր քան հրապարակագրի, թէև ինք յաջողեցաւ ըլլալ փայլուն հրապարակագիր, բայց ոչ գրագէտ:

Իր բազմաթիւ գրութիւնները, որոնք յուշերու և այլ ձեւերով սփռուած են հայ մամուլի էջերուն մէջ, վաւերական վկայական են իր բարձր ու ընդոծին կարողութիւններուն, իր ամրապինդ ու անխորտակելի համոզումներուն, իր խոր հմտութեան՝ ընկերային, գրական և գեղարուեստական մարզերու մէջ, ինչպէս երաժշտութիւն, գրականութիւն ևայլն:

Վերջին տարիները հիւանդ էր ու ֆիզիքապէս շատ ինկած, 70 տարեկանը անց՝ պահած էր իր մտքի արթնութիւնը ու հոգեկան բարձր կորովը:

Անցնող հինաւուրց սերունդի մը վերջին շառաւիղն էր հաւանաբար որ իջաւ հողը:

Տերեւաթա՜փ:

Բայց հինաւուրց, հաստարմատ, հաստաբուն կաղնին կանգնած է դեռ: Հայ ժողովուրդը, որ Համօներ Նիկոլներ ու Լիպարիտներ կը ծնի, անսասան է ու յաւիտենական:

Փա՜ռք այդ կաղնիին:

Փա՜ռք անոր գեղեցկութիւնն ու վսեմութիւնը աւելցնող տերեւներուն:

Հողը թեթև վրադ, սիրելի Լիպարիտ:

Ա.
«Ասպարէզ», Ֆրեզնօ
Հինգշաբթի, Հոկտեմբեր 9, 1947
Խ. Տարի, թիւ 2313