Իմ Կեանքը (Հաճի Օննիկ Աւետիսեանի ինքնակենսագրականը)

Խմբ.- Խորին յուզումով է որ հրատարակութեան կուտանք ողբացեալ ընկերոջ այս ինքնակենսագրութիւնը: Իր անձնական կեանքին կարճ պատմութիւնն ըլլալով հանդերձ, ի՜նչքան բնորոշ տեղեկութիւններ կուտայ պատմական շրջանի մը մասին...

ՄԱՃԿԱԼ. Գարեգին Սարգիսբէգեան

Ո՞ր մէկ թանկագին կորուստը ողբալ...

Շաբաթ գիշեր, մինչ մենք Դաշնակցութեան Օրը կը տօնէինք Փարիզի մէջ, վեց ժամ անդին, Լովալիէռի մէջ (Մեց), իր աչքերը կը փակէր պատուական ընկեր մը, Գարեգին Սարգիսբէգեան:

ՀՅԴ Անզուգական Ռազմիկը՝ Մարտիրոս Աբրահամեան

(Բաշգեառնեցի Խմբապետ Մարտիրոս Աբրահամեանի Մահւան Քառասնօրեակի Առթիւ)

Քառասուն օր է անցել անզուգական Մարտիրոսի մահից, նրա նւիրական հողաթմբի վրայ արդէն թողնել են յարգանքի ու սիրոյ ծաղկեպսակները, սակայն հոգևին չեմ կարողանում հաշտւել այն մտքի հետ, թէ նա՝ Դաշնակցութեան այդ անվեհեր մարտիկը ոչ ևս է: Չեմ հաւատում Մարտիրոսների մահւան, որովհետև նրանց վսեմ գործը, աննախընթաց նւիրումը, մահն արհամարհելու խիզախութիւնը, ինչպէս նաև սքանչելի հերոսութիւնը մեռնել, մոռացութեան տրւել չեն կարող:

Կռիւներ Պարսկաստանում. Արտէմ եւ Նիկոլ

Մերթ Բագւում ու Երեւանում, մերթ Շուշում ու Գորիսի շրջակայքում (Զանգեզուր): Կարող եւ համարձակ մարտիկներ լինելուց զատ՝ նշանաւոր են եւ որպէս ահաբեկիչներ: Արտէմը (Օտապաշեան) – մանաւանդ:

Նազար Ալամշարեան (1870-1904)

Մշեցի էր Նազարը: Թաղի վարժարանը աւարտելէն ետքը մտաւ աշխատանքի, օրապահիկը հանելու եւ ընտանիքին օգնելու համար:

Տիգրան Գ. Խարբութլեան

Տիգրան, հայ ազատագրումի զինւորներէն մէկը, ողջակիզւեցաւ հայրենիքի փրկութեան սեղանին վրայ, գրեթէ երկու տարի առաջ, Սասունի կռիւներէն քիչ ետք:

Յակոբ Ասլանեան՝ Շատախի զինուորներէն

Շատախի Կռիւները

Վասպուրականի ինքնապաշտպանութեան կռիւներուն մէջ (1896)՝ նշանաւոր տեղ մը կը բռնէ Շատախի ընդդիմութիւնը: Շատախցին, ու յատկապէս Թաղի եւ Փեսան դաշտի ժողովուրդը, քաջաբար կռւեցաւ, պաշտպանելով իր օճախը քիւրտերուն դէմ: Ընդդիմադրութիւնը օրեր տեւեց – եւ արիւնի այդ օրերուն, յատկապէս Փեսան դաշտի մէջ, ժողովրդի ինքնապաշտպանութեան գործը կազմակերպեց մեր ընկեր ՎԱՐԴԱՆԸ, որ ֆիտայիներու խմբով մը Վանէն գացած էր գաւառը պաշտպանելու:

Մեր Քիւրդ Բարեկամի Յիշատակին (Մստօ. Մուստաֆա Ռահիմ Օղլի)

1872ին Սալմաստի Սուլաւ գիւղը ծնած էր Մուսթաֆա Ռահիմ Օղլին, կամ ինչպէս սովորաբար կ'անւանէին նրան, Մստօն, որ երկար ատեն անզէն ու անպաշտպան հայերու ուղեցոյցը եղած էր դէպի Թիւրքիա:

Զինակիր Խմբի Կռիւը (Փոխիկի «Ճաբօն» խումբի նահատակութիւնը)

Հոկտեմբերի 13ին Սալմաստի Ս... գիւղից ճանապարհւեց դէպի երկիր մի ձիաւոր զինակիր խումբ, յայտնի Փոխիկի (Վահրամ Յովհաննիսեան-Օհանեան) խմբապետութեամբ: Խումբը բաղկացած էր 15 հոգուց: Պետօյի, Վարդանի եւ Խանասօրի արշաւանքի ժամանակներից մնացած հայդուկներ էին, որոնք երկար տարիներից ի վեր բնակւում էին Սալմաստում եւ որոնց գործունէութեան շրջանը Սալմաստն էր իր շրջապատի լեռներով:

Դաշնակցութեան Պանթէօնը. Իմ Մարգարէն (Փառապսակ Զաւարեանին)

Ecce homo/–Ահա մարդը

Զոհաբերի՛ր...

Զոհաբերիր անվերջ, առանց մնացորդի:

Սովորիր եւ սիրիր զոհաբերել ու տանջւել բաւականութեան լուսափայլ ժպիտը երեսիդ, եւ դու կմոտենաս Աստծուն, դու կդառնաս մարդ-Աստուած...